Kıbrıs Türk Hekimler Sendikası (Tıp-İş) Başkanı Dr. Özlem Gürkut Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi ameliyathanelerindeki ciddi altyapı ve personel eksikliklerine dikkat çekerek hükümeti ve Sağlık Bakanlığı’nı acil önlemler almaya çağırdı.

Gürkut, ameliyathanelerin mevcut durumunun hasta güvenliği ve sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliği açısından ciddi riskler barındırdığının altını çizdi.

Gürkut'un açıklaması şu şekilde:

"Ülkemizin üçüncü basamakta sağlık hizmeti veren tek hastanesi olan Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi (BNDH) ameliyathanelerinde, en özellikli, büyük ameliyatlar dahil yüzlerce ameliyat yapılmaktadır.

Bunlar arasında 8-10 saat süren kanser ameliyatları, kalp-damar ameliyatları, beyin ameliyatları, çocuk cerrahisi ameliyatları, organ nakilleri gibi ameliyatlar da vardır.

Ancak bütün bu özellikli ve büyük işlerin yapıldığı ameliyathanelerimizde çok önemli sorunlarımız vardır.

Bütün bu ameliyatların yapılabilmesi için anestezi uzmanlarımıza çok büyük sorumluluk ve görev düşmektedir. Yalnız anestezi uzmanlarının görevleri bunlarla sınırlı kalmamaktadır. BNDH bünyesinde farklı farklı yerlerde oluşturulmuş yoğun bakım ünitelerinin tümünde yatan hastaların tamamına da bakım vermektedirler. Dahası, hastanenin çeşitli binalarında 750’ye yaklaşan yatakta yatan ve acil servise başvuran hastaların ihtiyaç duyulması durumunda entübe edilmeleri, resüsitasyonları (hayata döndürme), yoğun bakım ihtiyacı yönünden değerlendirilmeleri gibi hizmetlerin, anestezi verilerek uygulanacak her türlü endoskopik işlemin (kolonoskopi, gastroskopi, ERCP gibi), MR çekimlerinin yapılmasında da aktif görev almaktadırlar.

BNDH’nde bugün itibarı ile 11 anestezi uzmanı görev yapmaktadır. Hizmetlerin aksatılmadan ve 365 gün 24 saat kesintisiz yürütülebilmesi için gündüz mesai saatleri sırasında 2 ayrı ameliyathane konumunda toplam 12 ameliyat odasında yapılan tüm ameliyat ve girişimlere yetişmeye çalıştıkları gibi, bahsettiğimiz diğer tüm işlere de yetişme gayreti göstermektedirler. Ancak hizmet 24 saat sürdüğünden yoğun bakımlar için 1 uzman, acil ameliyatlar için de diğer bir uzman olmak üzere her gün 2 anestezist 24 saat nöbet tutmaktadır. Sayı yeterli olmadığından ve ertesi günkü hizmetlerin yürütülebilmesi için 24 saatlik nöbetten sonra normal mesaiye ve ameliyatlara devam etmektedirler.

Ayda 30/31 gün ve günde 2 uzman nöbet tuttuğu için bu ayda 60/62 nöbet anlamına gelmektedir ki her uzmanın ayda 6 nöbet tutup ertesi günü çalışması ile sonuçlanmaktadır. Yıllık izinler, hastalık vb durumlardan bahsetmek istemiyoruz bile.

Bu durumun, yıllardır gerekli planlama ve teşviklerin yapılmaması, değişen ve giderek zorlaşan çalışma şartları, artan iş yükü ve özlük haklarındaki gerilemeler nedeni ile kamu hastanelerinde çalışacak hekim bulunamaması ile yakın ilgisi vardır. Ancak durum sürdürülebilir değildir ve derhal çare üretilmelidir.

Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi binası 50 yıl önce inşa edilmiş, günümüz ihtiyaçlarına cevap veremez hale gelmiş durumdadır. Bundan ameliyathaneler de payını almaktadır. Ameliyat oda sayısı ihtiyaca yetmediği gibi, gelişen tıp teknolojisinin sağladığı imkanların binaya yansıtılması da mümkün olamamıştır. Tıbbi cihaz ve malzemeleri usulüne uygun depolayacak alanlar kısıtlıdır. Bazı ameliyatlar sırasında skopi denilen ve radyasyon ile çalışan aletlere ihtiyaç duyulmaktadır. Hastanelerimizin genelinde olduğu gibi ameliyathanelerde de radyasyon maruziyetini ölçen cihazlar yoktur, radyasyon güvenliği gerektiği şekilde sağlanamamıştır.

Ameliyatlar sırasında kullanılan anestezik gazlardan açığa çıkanları ortamdan uzaklaştıracak sistem yoktur. Bu tüm mesaisini ameliyathane ortamında geçiren çalışanların iş güvenliğini tehdit etmektedir.

Artan nüfus ve hasta sayısı karşısında yeni ameliyat odalarına olan ihtiyaç Acil Durum Hastanesi devreye sokularak karşılanmaya çalışıldığı için hastanede 2 ayrı birimde ameliyatlar yapılmakta, uzman hekim, yetişmiş sağlık çalışanı ve personelin verimliliğini olumsuz etkilemektedir.

Zaman içinde sağlık hizmetinin artan nüfusa yeterli şekilde verilebilmesine yönelik, veriye dayalı, gerçekçi planlamalar yapılmadığından bugün sadece anestezi uzmanı değil, ameliyathane hemşiresi, anestezi teknisyeni, personel sıkıntısı da yaşanmaktadır.

İlgili hekimlerimiz artık iş akışını olumsuz etkileyen bu eksiklik ve aksaklıkları uzun süredir dile getirmekte, yazılı olarak idareden çözüm üretilmesini talep etmektedir.

BNDH Anestezi şefimiz ve uzmanlarımız, tüm cerrahi branş hekimlerimizle durumu değerlendirmiş ve başhekimlikten bir toplantı talep etmiştir. Ne yazık ki talep edilen toplantı gerçekleşmemiş sorunlar çözülmemiştir.

BNDH Ana bina ameliyathanesinde bulunan 8 odaya günde toplam 2 personel hizmet etmektedir.

Oysa ihtiyaç duyulan ve olması gereken personel sayısı 5’tir.

Ameliyathane Personelinin Görevleri:

-Hastaları güvenli bir şekilde ameliyat masasına taşımak,

-Hastalara uygun ameliyat pozisyonlarını vermek,

-Hastalara belirli müdahaleler yapılırken doktorun müdahale edebileceği pozisyonda hastanın durmasını sağlamak,

-Ameliyat masalarını ameliyatın durumuna göre değiştirmek, yönünü ayarlamak,

-Gerekli başka cihazların odalara çekilmesi, odalardan çıkarılması, taşınması,

-Ameliyatın sonunda hastaların güvenli bir şekilde masadan kaldırılıp ayılma bölümüne taşınması,

-Ameliyathane dışından malzeme getirilmesi ve içeriden malzeme götürülmesi

Hasta güvenliğinin ve işleyişinin önemli parçalarından biri olan ameliyathane görevlileri sayısı çok uzun zamandır yetersizdir.

Bu konuda birçok kez yazılılar yazılıp talepler yapılmış olmasına rağmen ilgili konuya çözüm bulunamamıştır.

Aksayan iş akışı, geciken ameliyatlar, sağlanamayan hasta güvenliği her geçen gün büyüyen bir problem olarak karşımızda durmaktadır.

Beş kişinin yapması gereken iş, iki kişi ile yürütülmeye çalışılmaktadır. Üstelik mevcut personel 24 saat oncall görevini de yürüterek acil ameliyatların alınması durumunda ameliyathaneye çağrılıp hizmet vermekte ve ertesi gün de işine devam etmektedir.

Bu durum sürdürülebilir olmadığı gibi hasta güvenliği açısından da doğru bir yaklaşım değildir.

Ameliyat hemşiresi eksikliği nedeni ile ameliyat odaları verimli kullanılamamakta, zaman zaman ameliyatlar bekletilmektedir.

Hastalarımızın aylarca ameliyat günü beklemekte olduğu günümüzde bu kabul edilebilir olmadığı gibi işleyişi daha da yavaşlatmakta, geciktirmektedir.

Benzer şekilde anestezi teknisyeni sayıları da yeterli değildir. Birimler arası yer değişiklikleri nedeni ile tecrübeli teknisyen sayısı azalmış, yeni gelen teknisyenlerin ise yeterli tecrübeye ulaşması için belli bir zamana ihtiyaç vardır.

Direk olarak hasta ve cerrahi güvenliğini ilgilendiren tüm bu hizmetlerin istenilen şekilde ve kalitede yapılmasının önemi ortadadır.

Ameliyathanelerdeki hekim, hemşire, teknisyen ve personel eksikliği derhal giderilmelidir.

Ülkemizin ihtiyacına uygun, çağdaş ve gelişmiş tıbbi cihaz ve olanakları barındıran, yeterli alt yapıya sahip yeni hastanelere ve dolayısı ile ameliyathanelere olan ihtiyaç günden güne artmaktadır.

Hükümeti, halk sağlığını önceleyen, kamusal sağlık hizmetlerini temel alan sağlık politikaları geliştirmeye, planlamalar yapmaya, sorunların ve eksikliklerin giderilmesi için acil adımlar atmaya davet ediyoruz.

Yaşanacak her türlü olumsuzluktan Sağlık Bakanlığı ve hükümetin sorumlu olacağının ve gelişmelerin yakın takipçisi olacağımızın bilinmesini isteriz".