Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ), 2024 yılı boyunca öldürülen gazeteci ve medya çalışanlarını konu alan 34. yıllık raporunu yayımladı.
Raporda, dünya genelinde 14’ü kadın olmak üzere toplam 122 medya çalışanının öldürüldüğü belgelendi. Federasyon, Birleşmiş Milletler üye devletlerine, gazetecilere yönelik cinayetlerde cezasızlığı sona erdirmek için IFJ öncülüğündeki Gazetecilerin Güvenliği ve Bağımsızlığına İlişkin Uluslararası Sözleşme’yi acilen kabul etmeleri çağrısında bulundu.
AMERİKA KITASI, MEKSİKA: ALEJANDRO MARTÍNEZ NOGUEZ
57 yaşındaki Alejandro Martínez Noguez, namıdiğer “El Hijo del Llanero Solitario” (Yalnız Kovboy’un Oğlu), Meksika’nın Guanajuato eyaletinde suç ve polis haberleriyle tanınan bir gazeteciydi. 4 Ağustos 2024’te, Celaya kenti yakınlarında bir trafik kazasını haberleştirdikten sonra dönüş yolundayken, kimliği belirsiz kişiler tarafından vurularak öldürüldü.
Saldırı sırasında, Martínez’in yanında bulunan silahlı polis korumalarından ikisi yaralandı. Cinayetin, gazetecinin sıkça haber yaptığı uyuşturucu kaçakçılığı faaliyetleriyle bağlantılı olduğu düşünülse de, soruşturma kayda değer bir ilerleme kaydedemedi.
Martínez, Kasım 2022’de de bir suikast girişiminden sağ kurtulmuştu. O dönemde, kimliği belirsiz bir kişi evine silahla gelmişti. Bu saldırı sonrası kendisine kalıcı polis koruması tahsis edilmişti.
AFRİKA, SUDAN: HANAN ADAM
Sudanlı gazeteci Hanan Adam, 8 Aralık 2024’te Rapid Support Forces (RSF) adlı paramiliter grubun evine baskın yapması sonucu erkek kardeşi Youssef Adam ile birlikte öldürüldü.
Adam, Sudan Komünist Partisi’ne bağlı yerel bir gazete olan Al-Midan’ın muhabiriydi ve ülkedeki artan şiddet olaylarını haberleştiriyordu. Sudan’da gazeteciler giderek daha fazla hedef haline gelirken, 2024 yılında en az altı gazeteci öldürüldü.
IFJ’ye göre Sudan, 2024 yılında Afrika kıtasında gazeteciler için en ölümcül ülke oldu. RSF lideri Mohamed Hamdan Dagalo’nun yönetimindeki güçler, savaş suçlarını belgeleyen gazetecileri sistematik olarak hedef alıyor.
ASYA-PASİFİK, MYANMAR: MYAT THU TAN
Myat Thu Tan (Phoe Thiha olarak da bilinir), Myanmar’ın önde gelen bağımsız medya kuruluşlarından Democratic Voice of Burma için çalışan ve aynı zamanda Western News adlı online haber platformuna katkı sağlayan bir gazeteciydi.
22 Eylül 2022’de, askeri cuntayı eleştiren sosyal medya paylaşımları nedeniyle tutuklandı ve yargılanmadan gözaltında tutuldu. 31 Ocak 2024’te, Mrauk-U’daki 378. Hafif Piyade Taburu’na bağlı iki asker tarafından infaz edildi.
Cenazesi, etnik silahlı grup Arakan Ordusu’nun 5 Şubat’ta askeri kampı ele geçirmesi sonrasında bir sığınakta, altı diğer siyasi mahkumun cesediyle birlikte bulundu. Yerel basın, öldürülmeden önce işkence gördüğünü bildiriyor.
Bu suikast, Myanmar’daki askeri cuntanın gazetecilere uyguladığı baskıyı ve Myanmar Ceza Kanunu’nun 505(A) maddesi kapsamında muhalifleri suç sayan yasaların nasıl kullanıldığını bir kez daha gözler önüne serdi. Ülke, gazeteciler için Asya-Pasifik bölgesinin en tehlikeli ülkesi olmaya devam ediyor.
AVRUPA, RUSYA: VİKTORİA ROSHCHYNA
27 yaşındaki Ukraynalı gazeteci Viktoria Roshchyna, 19 Eylül 2024’te Rusya’da gözaltındayken öldü. Taganrog’daki tutukevinden Moskova’ya mahkum değişimi için nakledilirken hayatını kaybettiği açıklandı.
Serbest çalışan bir araştırmacı gazeteci olan Roshchyna, Hromadske ve Ukrainska Pravda gibi Ukrayna medyalarında çalıştı. Rus ordusunun faaliyetleri, savaş mağdurlarının hikayeleri ve siyasi mahkumlarla ilgili davalar üzerine haberler yapıyordu.
İlk olarak 2022’de Mariupol’a giderken bir hafta süreyle tutuklanmıştı. Ağustos 2023’te ise Rus işgali altındaki bölgede haber yaparken ortadan kayboldu. On ay boyunca ailesi ve meslektaşları ondan haber alamadı.
Rusya Savunma Bakanlığı, Mayıs 2024’te gazetecinin gözaltında olduğunu doğruladı, ancak hakkında herhangi bir suçlama olup olmadığı belirsiz kaldı. 10 Ekim 2024’te, Rusya Savunma Bakanlığı gazetecinin öldüğünü resmi olarak bildirdi, ancak ölümüne dair detaylar açıklanmadı.
Roshchyna’nın cesedi henüz Ukrayna’ya teslim edilmedi. Ölümü, savaş bölgelerinde gazetecilerin karşı karşıya olduğu risklerin ve korunmasızlıklarının trajik bir örneği olarak görülüyor.
ORTA DOĞU VE ARAP DÜNYASI, FİLİSTİN: EMAN EL-SHANTI
36 yaşındaki Filistinli gazeteci Eman El-Shanti, 11 Aralık 2024’te İsrail’in Gazze Şehri’ndeki Sheikh Radwan bölgesinde bulunan El-Malash Kulesi’ne düzenlediği hava saldırısında öldü.
Al-Aqsa Radyosu’nda çalışan El-Shanti, aynı zamanda Al Jazeera’nın AJ+ platformuna da katkıda bulunuyordu. Eşi ve üç çocuğu da bu saldırıda hayatını kaybetti.
Gazze’de gazetecilere yönelik saldırılar devam ederken, savaşın başladığı 7 Ekim 2023’ten bu yana en az 152 Filistinli medya çalışanı öldürüldü.
Ölümünden sadece üç saat önce, El-Shanti Facebook’ta şu mesajı paylaşmıştı:
“ACABA HÂLÂ HAYATTA MIYIZ? … ALLAH, ŞEHİTLERE RAHMET ETSİN.”
El-Shanti’nin ölümü, Gazze’de gazetecilerin karşı karşıya olduğu riskleri ve İsrail’in medya mensuplarına yönelik saldırılarındaki cezasızlığı gözler önüne seriyor.
Bu rapor, dünyanın dört bir yanında gazetecilere yönelik tehditlerin ve saldırıların artarak devam ettiğini ortaya koyuyor. IFJ, bu saldırıların durdurulması ve gazetecilerin güvenliğinin sağlanması için uluslararası toplumu harekete geçmeye çağırıyor.
